De commissie Inspiratie & Ontmoeting van de gezamenlijke kerken in Hengelo had een bezoek georganiseerd naar Borculo. Hier zijn we met twintig personen naartoe geweest, zes sportievelingen op de fiets en de anderen met auto’s. We hebben een bezoek gebracht aan de synagoge van Borculo.
Een vrijwilliger van de synagoge, Ton van Uem, vertelde over het ontstaan van de synagoge alsook over de verdere geschiedenis van het gebouw en het lot van de joden in Borculo. Het was heel interessant en onze vragen werden beantwoord. Aansluitend kregen we een rondleiding door het gebouw en het museum.
De synagoge van Borculo is een beschermd rijksmonument. Het is een bijzondere plek met een bewogen geschiedenis. Hier kwamen de joodse inwoners van Borculo vroeger bij elkaar. Om te bidden, te leren en joodse feesten te vieren.
Het Joodse geloof
Het jodendom omvat zowel de religie als het volk en de cultuur. Gewoonten en gebruiken worden van vader op zoon en van moeder op dochter doorgegeven. Het is belangrijk om naar de synagoge te gaan. Daar wordt gebeden, geleerd en worden de Joodse feestdagen gevierd en herdacht.
Veel van de joodse leefregels staan in de Thora. De eerste vijf boeken samen zijn de TENACH (Hebreeuwse Bijbel). In deze boeken wijst God het Joodse volk aan als zijn uitverkoren volk. Maar er is ook veel aandacht voor ieder mens apart. Hoe je de regels uit de Thora naleeft en welke keuzes je daarbij maakt, is je eigen verantwoordelijkheid. De Thora wordt wekelijks op sabbat samen gelezen.
Middenin de synagoge is daarvoor een verhoogde plaats met lessenaar; deze plek wordt de BIMA genoemd. De bima van de synagoge van Borculo is, net als veel andere onderdelen van het interieur in 1941, tijdens de Tweede Wereldoorlog door brand verwoest. De Thorarollen zijn wel gered.
In Jeruzalem wordt nu nog uit één van de Borculose boekrollen gelezen.
De synagoge
De Thorarollen worden bewaard in een grote versierde kast. Deze kast heet dan ook de Heilige Ark. De mensen bidden met hun gezicht naar de Heilige Ark en kijken zo vanzelf in de richting van Jeruzalem. In de Borculose synagoge kunnen we alleen de plek zien onder de onderbreking in de sierlijst boven aan de muur aan de oostzijde.
Licht
Licht is belangrijk in het Jodendom. In de oudheid stond voor de Joodse tempel een kandelaar met zeven armen. De Menorah, een lamp die altijd brandt. Het geeft licht, zoals de woorden van God de Joden licht brengen in hun leven.
Bovenop de Heilige Ark waren de Stenen Tafelen te zien. De stenen tafelen zijn nu nog te zien in de trapopgang naar de eerste verdieping.
Davidster
Op verschillende plekken aan het plafond van de synagoge is de Davidster te zien. De ster van David is een bekend symbool in het Jodendom. Joden spreken trouwens niet van Davidster maar van Magen David: het schild van David als vorm van bescherming door hem.
Mikwe
Achter de synagoge bevindt zich het Joodse vrouwenbadhuis, het MIKWE.
Mikwe is Nederlands-Jiddisch en betekent letterlijk ‘levendig water’. Het woord wordt zowel gebruikt voor het bad, als voor het reinigingsritueel dat er plaatsvindt, na de menstruatie of voor de avond van het huwelijk.
Het mikwe is op een bepaalde wijze gebouwd, bezit bepaalde afmetingen en wordt op een bepaalde wijze gevuld en bediend. Het dient tot levensheiliging en spirituele reinheid.
Na het bezoek aan de synagoge zijn we naar restaurant de Bakkerieje gelopen waar we werden getrakteerd op een kopje koffie/thee met een heerlijk gebakje.
Het was een mooie, leerzame en gezellige middag.
Inspiratie & Ontmoeting, dank voor deze middag en de traktatie.
Verslag van een van de deelnemers!
*De synagoge in Borculo is in de maanden juli en augustus als ook in het museumweekend op zaterdag en zondag geopend
